Οι χρόνιες ασθένειες αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών, καθώς οι χρόνιοι ασθενείς λόγω των αυξημένων αναγκών τους επιβαρύνουν το κόστος των υπηρεσιών υγείας.
Οι χρόνιες ασθένειες αποτελούν μία δοκιμασία για τα άτομα που πάσχουν, αλλά και για τις οικογένειές τους, επειδή είναι χρόνιες αλλά και λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργούν στην πορεία και την έκβασή τους. Ενώ κάθε ασθένεια έχει διαφορετική εκδήλωση συμπτωμάτων και κάθε ασθενής βιώνει διαφορετικά τη νόσο του, υπάρχει μία πλειάδα κοινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χρόνιοι ασθενείς ανεξάρτητα από τη νόσο που πάσχουν.
Η χρόνια ασθένεια μπορεί να επιδράσει καταλυτικά στην ικανότητα του ατόμου για βασικές λειτουργίες όπως:
- η επικοινωνία
- η κοινωνικότητα
- η αυτοφροντίδα
Οι χρόνιες καταστάσεις ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ως εκείνες οι καταστάσεις που απαιτούν συνεχή διαχείριση σε περίοδο ετών ή δεκαετιών. Έτσι, στον ορισμό ομαδοποιούνται φαινομενικά ετερογενείς καταστάσεις:
- επίμονα μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως HIV/AIDS,
- μη μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως καρδιαγγειακή νόσος, καρκίνος και σακχαρώδης διαβήτης, μερικές ψυχικές διαταραχές ,όπως κατάθλιψη, σχιζοφρένεια ,αλλά και μόνιμες, δομικές βλάβες, όπως ακρωτηριασμοί, τύφλωση ,διαταραχές των αρθρώσεων.
Οι περισσότερες από τις ασθένειες που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος στις αναπτυγμένες ,τουλάχιστον, χώρες είναι χρόνιες. Οι ασθένειες αυτές στη πλειονότητα τους δεν θεραπεύονται οριστικά, αλλά αποτελούν καταστάσεις που προσπαθούμε να ελέγξουμε.
Η χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων και οι αλλαγές στη ζωή του ατόμου επιτρέπουν πλέον στους χρονίως πάσχοντες ασθενείς να ζήσουν για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα μια σχεδόν «φυσιολογική» ζωή, παρόλο που το χρόνιο νόσημα εξακολουθεί να τους συνοδεύει.
Είναι ήδη γνωστό σε όλη τη διεπιστημονική ομάδα υγείας ότι οι χρονίως πάσχοντες ασθενείς παρουσιάζουν μια τεράστια ποικιλία και διαφοροποίηση συμπεριφορών και βιώνουν πληθώρα βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε τους ερευνητές στο να αναπτύξουν ένα ευρύ φάσμα θεωρητικών προσεγγίσεων και κλινικών εφαρμογών, με βασικό γνώμονα των προσπαθειών τους την διατήρηση της ποιότητας στη ζωή τόσο των ασθενών που υποφέρουν από χρόνια νοσήματα όσο και του οικογενειακού τους περιβάλλοντος.
Φροντίδα και Υποστήριξη:
Η ελπίδα ότι θα τα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις διάφορες καταστάσεις της χρόνιας ασθένειας αποτελεί πηγή ανακούφισης και αισιοδοξίας για πολλά άτομα και οικογένειες.
Η υποστήριξη από αρμόδια άτομα και τον κοινωνικό περίγυρο αποτελούν σημαντικά στοιχεία για τη διατήρηση της ελπίδας.
Χρόνια Ασθένεια Και Στρες
Το σύστημα του στρες είναι σε διαντίδραση με βασικούς ενδοκρινολογικούς άξονες, όπως της αναπαραγωγής, της αύξησης, του μεταβολισμού και του θυρεοειδούς αδένα. Όταν διεγείρεται το Σύστημα του Στρες αυξάνει η έκκριση κορτιζόλης και κατεχολαμινών. Οι ορμόνες αυτές με τη σειρά τους προκαλούν αυξημένη έκκριση γλυκόζης, η οποία προκαλεί υπεργλυκαιμία και αυξημένη έκκριση ινσουλίνης. Η ινσουλίνη μαζί με την κορτιζόλη προκαλούν αύξηση του σπλαχνικού λίπους, αυτό κάνει αντίσταση στην ινσουλίνη σε πολλά όργανα όπως οι μύες και το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζεται μεταβολικό σύνδρομο: δυσλιπιδαιμία, υπέρταση, διαβήτη Τύπου 2.
Σαν
αποτέλεσμα είναι η αθηροσκλήρωση, δηλαδή η
βαθμιαία καταστροφή του καρδιαγγειακού συστήματος.
Σε όλες τις σύγχρονες παθήσεις όπως είναι:
- η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο
- η αρτηριακή υπέρταση
- οι αλλεργικές και αυτοάνοσες φλεγμονώδεις παθήσεις
- τα χρόνια σύνδρομα πόνου και κόπωσης
- καθώς και οι καταστάσεις άγχους και κατάθλιψης
Το σύστημα του στρες παίζει κεντρικό παθογενετικό ρόλο.
Η κατάλληλη ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο στην αποτελεσματική διαχείριση των χρόνιων παθήσεων.
References
1. Vitosky H., (1961), Coping behaviour under extreme stress, Arch Gen Psychiatry, 27-32
2. W.H.O 1984 Health Promotion Glossary available on Internet http:/ www.who.ch/hep
3.World Health Organization. Innovative Care for Chronic Conditions: Building Blocks for Action [document on the Internet] [cited2011May]. Available from: http://www.who.int/diabetesactiononline/about/icccreport/en
4. Brillhart, Hazel και Wyers 1990, Berrol 1984, και Oermann 1993, Εvans 1976, Perry και Apostal 1986, Benham 1988, Duckworth 1988, Rosswurm 1980.
5. Shontz, Franklin C. The psychological aspects of physical illness and disability.(1975). Sck; Stress (Psychology); Disease; Sick role; Psychology
