Το συναίσθημα θεωρείται ως το συμπληρωματικό στοιχείο μίας καλά δομημένης σκέψης. Όλοι γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι τα χρώματα διεγείρουν τα συναισθήματα και προδιαθέτουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο χρειάζεται: Συναίσθημα και λογική ή λογική και συναίσθημα για να πάρει μία απόφαση.
«Ο καθένας μπορεί να θυμώσει…..
Αυτό είναι πολύ εύκολο.
Όμως να θυμώσει με το κατάλληλο άτομο, στον κατάλληλο τόπο, την κατάλληλη ώρα, για τον κατάλληλο λόγο και με τον κατάλληλο τρόπο, αυτό δεν είναι εύκολο».Αριστοτέλης
Τι είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη; (1990)
Θεωρείται μια ανώτερη ικανότητα του ατόμου να καταλαβαίνει, να εκφράζει, να ρυθμίζει και να παρακολουθεί τα συναισθήματά του, να τα προσαρμόζει στη σκέψη του, να κατανοεί την αιτία πρόκλησής τους και να ρυθμίζει τις επιπτώσεις τους τόσο στον εαυτό του όσο και στους γύρω του. Η ρήση του Σωκράτη «γνώθι σαυτόν» εκφράζει ακριβώς αυτόν το θεμέλιο λίθο της συναισθηματικής νοημοσύνης: το να αντιλαμβάνεσαι τα συναισθήματά σου μόλις γεννηθούν μέσα σου. Σαν «ο Εγκέφαλος να σκέπτεται τον Εαυτό του». Είναι γεγονός ότι δεν γεννιόμαστε με υψηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη, αλλά την αποκτούμε μέσα από την ανεπίσημη εκπαίδευση κατά την παιδική και την ενήλικη ζωή μας. Είναι ένα είδος νοημοσύνης το οποίο χτίζεται στην πορεία της ανάπτυξης ενός ανθρώπου.
Η αντιλαμβανόμενη συναισθηματική νοημοσύνη αναπτύσσεται τουλάχιστον μέχρι την Πέμπτη δεκαετία της ζωής και επηρεάζεται θετικά:
- από την εμπειρία
- την εκπαίδευση
Μάλιστα, ο μεγαλύτερος ρυθμός της ανάπτυξής της παρατηρείται στα πρώτα χρόνια της νεότητας. Η συναισθηματική νοημοσύνη βάζει σε πρώτη γραμμή τη νοημοσύνη των συναισθημάτων επειδή είναι η «νοημοσύνη της καρδιάς».
Η συναισθηματική νοημοσύνη, σύμφωνα με τον Daniel Goleman είναι συνυφασμένη με την επιτυχία του ανθρώπου στη ζωή. Ένας συναισθηματικά νοήμων άνθρωπος ισοδυναμεί με έναν επιτυχημένο άνθρωπο. Η λέξη κλειδί για τη «Συναισθηματική Νοημοσύνη» είναι η αυτοεπίγνωση, με την έννοια της συνεχούς προσοχής του ατόμου στις εσωτερικές του καταστάσεις.
Η συναισθηματική νοημοσύνη εμπεριέχει επίσης ένα σημαντικό αριθμό στοιχείων που την απαρτίζουν:
5 βασικές κατηγορίες
- 1. Αυτεπίγνωση
- 2. Αυτορρύθμιση
- 3. Κινητοποίηση/κίνητρο
- 4. Ενσυναίσθηση
- 5. Κοινωνικές δεξιότητες
- Η αυτεπίγνωση αναφέρεται στο να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας και τις επιπτώσεις τους. Να είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε τα δυνατά σημεία, τις αδυναμίες, τα όρια και να είμαστε σίγουροι για την αξία μας και τις δυνατότητές μας.
- Η αυτορρύθμιση αναφέρεται στην διαχείριση του εαυτού. Δηλαδή στον τρόπο που ελέγχουμε/ ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας.
- Τα κίνητρα είναι η ικανότητα δηλαδή κάποιου να παραμένει αισιόδοξος & συνεχίζει την προσπάθεια παρά τα όποια εμπόδια ή δυσκολίες.
- Από την άλλη, η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα μας να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των άλλων:
α) τις ανάγκες των άλλων
β) να βοηθάμε στην εξέλιξη των άλλων ενισχύοντας τις ικανότητες τους
γ) να αξιοποιούμε την διαφορετικότητα των άλλων
δ) να αναγνωρίζουμε τις αρχές και τη δυναμική της ομάδας τους
ε) να έχουμε κατανόηση στις ανάγκες και στις επιθυμίες των άλλων
5. Τέλος, οι κοινωνικές δεξιότητες βοηθούν να συνάπτουμε και να διατηρούμε θετικές σχέσεις:
α) η ικανότητα για επιρροή
β) η αποτελεσματική επικοινωνία
γ) η ηγεσία που εμπνέει και καθοδηγεί
δ) η σωστή διαχείριση κρίσεων
ε) η ικανότητα να τρέφουμε σχέσεις
ζ) η συνεργατικότητα
η) η ομαδικότητα
Τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου με υψηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ) περιλαμβάνουν:
Α) Την αναγνώριση των συναισθημάτων μας
Β) Τον έλεγχο των συναισθημάτων μας
Γ) Την εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας
Δ) Την αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων
Ε) Την διαχείριση των σχέσεων μας
Τα άτομα με υψηλό EQ χαρακτηρίζονται από λιγότερο άγχος, έχουν λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα, είναι λιγότερο πιθανό να κάνουν καταχρήσεις ναρκωτικά, αλκοόλ, τσιγάρα), είναι λιγότερο επιθετικά και είναι λιγότερο πιθανό να εκφοβίζουν άλλα άτομα. Σε επαγγελματικό επίπεδο συχνά λαμβάνουν θέσεις ηγεσίας καθότι είναι περισσότερο ικανοί στη διαχείριση των εσωτερικών συγκρούσεων, ενώ παράλληλα χαρακτηρίζονται από ομαδικό πνεύμα και συνεργατικότητα.
Το IQ ή «Πηλίκο Διανοητικής Ευφυΐας» και το EQ δεν είναι δύο αντικρουόμενες, αλλά δύο ξεχωριστές ικανότητες.
Δείκτης συναισθηματικής νοημοσύνης
- Ικανότητα να χρησιμοποιεί κάποιος τα συναισθήματα και τις γνωστικές του ικανότητες στην καθημερινή του ζωή . Περιλαμβάνει διαίσθηση, δημιουργικότητα, ακεραιότητα, προσαρμοστικότητα, έλεγχο του άγχους, αρχηγική ικανότητα, αυθεντικότητα, ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές δεξιότητες.
Δείκτης διανοητικής ευφυΐας
- Μέτρο των γνωστικών ικανοτήτων, όπως η ικανότητα της μάθησης, της κατανόησης ή της αντιμετώπισης πρωτόγνωρων καταστάσεων . Ο επιδέξιος χειρισμός της λογικής. Η πνευματική οξύτητα, η λογική και οι αναλυτικές ικανότητες. Σύμφωνα με έρευνες, ο υψηλό IQ (ο δείκτης νοημοσύνης που ήταν γνωστός μέχρι τώρα) δεν εξασφαλίζει την επαγγελματική και προσωπική επιτυχία. Μόνο το 4% της επιτυχίας οφείλεται στο IQ. Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι μπορεί μια επιχείρηση να προσλάβει κάποιον για τα προσόντα του (IQ, σπουδές) αλλά ότι τον κρατούν για το χαρακτήρα του (Συναισθηματική Νοημοσύνη). Πολλοί πιστεύουν ότι είναι ακόμα πιο σημαντική από τον δείκτη νοημοσύνης (IQ) όσον αφορά στο πόσο επιτυχημένος μπορεί να γίνει κανείς στην επαγγελματική και προσωπική του ζωή. «Με τις ικανότητές σου βρίσκεις δουλειά. Με την συναισθηματική σου νοημοσύνη προάγεσαι»
IQ-EQ
High I.Q. Άνδρας
- Διανοούμενος
- Παραγωγικός
- Φιλόδοξος
- Προβλέψιμος-Τυπικός
- Εκλεκτικός
- Κριτικός
- Διαθέτει αυτοπεποίθηση
- Πολλά ενδιαφέροντα και ικανότητες
- Δεν εξωτερικεύει εύκολα τα συναισθήματα του. Χαρακτηρίζεται «κρύος»
High E.Q. Άνδρας
- Κοινωνικός, εξωστρεφής, πρόσχαρος
- Συμπαθής
- Δεν δείχνει να ανησυχεί ιδιαίτερα για το αύριο.
- Δεσμεύεται με τους ανθρώπους
- Αναλαμβάνει ευθύνη
- Έχει φιλότιμο
- Ζει «γεμάτη» κοινωνική ζωή
- Τα «έχει καλά» με τον εαυτό του και τους γύρω του
High I.Q. Γυναίκα
- Αυτοπεποίθηση
- Ευφράδεια
- Διαθέτει καλαισθησία
- Άγχος
- Ενοχές
- Πολλά ενδιαφέροντα και ικανότητες
High E.Q. Γυναίκα
- Σθεναρή
- Δυναμική
- Εξωστρεφής
- Εκφραστική
- Εκφράζει τα συναισθήματα της χωρίς να τα φιλτράρει
- Νοιώθει καλά με τον εαυτό της
- Είναι ανοικτή στη γνωριμία νέων ατόμων
Μέχρι σήμερα…..
η έλλειψη ενημέρωσης με την προσκόλληση σε παλιές νοοτροπίες έχουν παρεμποδίσει την ουσιαστική κινητοποίηση για την οργανωμένη εκπαίδευση σε δεξιότητες Συναισθηματικής Νοημοσύνης διαιωνίζοντας προσωπικές και διαπροσωπικές δυσκολίες. Η ενίσχυση της συναισθηματική μας νοημοσύνη σημαίνει να δυναμώσουμε όλες αυτές τις δεξιότητες που αναφέρθηκαν για το καλό της προσωπικής ή επαγγελματικής μας ζωής.
Συναισθηματική νοημοσύνη και στρες
- Σε μια μελέτη… σε 62 ηγέτες στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέθηκε ότι το αυξανόμενο στρες:
- Μειώνει την ικανότητα τους να ελέγχουν τα συναισθήματά τους
- Αυξημένη συγκίνηση
- Μειωμένη ακουστική
- Υπερβολική ανάλυση και αντιδραστικότητα
- Βραχυπρόθεσμη λήψη αποφάσεων
Τα υψηλά επίπεδα του στρες μπορεί:
- να ξεπεράσουν το μυαλό και το σώμα
να εμποδίσουν την ικανότητά του ατόμου:
- να «διαβάσει» μια κατάσταση
- να ακούσει τι λέει κάποιος άλλος
- να γνωρίζει τα δικά του συναισθήματα και τις ανάγκες του
- να επικοινωνεί με σαφήνεια.
- Το EQ βοηθάει το άτομο να ηρεμήσει γρήγορα τον εαυτό του, να ανακουφίζεται από το στρες του, να βρίσκεται σε μια ισορροπία και να έχει τον έλεγχο.
- Να είσαι σε θέση να συνδεθεί με τα συναισθήματα (πώς επηρεάζουν τις σκέψεις και τις πράξεις) είναι το κλειδί για την κατανόηση του εαυτού του.
- Όποιος καταλαβαίνει και διαχειρίζεται τα συναισθήματα του εμφανίζει χαμηλότερο στρες. Το άτομο οφείλει να αναλύσει την κατάσταση για να δει αν όντως έχει δίκιο για τον τρόπο που αντέδρασε ή που πρόκειται να αντιδράσει και να ζητήσει τη γνώμη κάποιου άλλου που εμπιστεύεται αλλά που σίγουρα αποστασιοποιημένος θα μπορέσει να βοηθήσει.
Για να μπορέσουμε να χειριστούμε με λειτουργικό τρόπο τα συναισθήματά μας χρειάζεται να διαθέτουμε οπωσδήποτε τα ακόλουθα στοιχεία:
- Γνώση των συναισθημάτων μας
- Έλεγχο των συναισθημάτων μας
- Κίνητρα
- Κατανόηση
- Ικανότητα χειρισμού των σχέσεων
ΠΩΣ ΘΑ ΕΝΙΣΧΥΣΩ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ?
1. Καλλιέργεια της επίγνωση των συναισθημάτων
2. Αποφυγή του ατόμου να κρίνει ή να διακόπτει τα συναισθήματα του πριν τα μελετήσει
3. Εκπαίδευση στον έλεγχο του στρες.
4. Άκουσμα του σώματος.
5. Δοκιμή να βλέπει το άτομο τις δυσκολίες του με χιούμορ.
6. Λύση των διαμαχών με θετικό τρόπο.
7. Το να κοιτά μέσα του, είναι το πρώτο βήμα για να αναγνωρίσει και να ρυθμίσει τα συναισθήματα του.
Με λίγα λογία….
Η συναισθηματική νοημοσύνη βοηθά:
- Να παρθούν αποφάσεις
- Να προβλέψει αποτελέσματα της ζωής
- Να καταλάβουμε τους ανθρώπους
- Να χτίσουμε σχέσεις
Βιβλιογραφικές Πηγές
Goleman, D. 1995. Goleman, 1998. Zeider et al., 2003 Emotional intelligence. NY: Bantam Books
Salovey, P. & Mayer, J. D. 1990. Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 185-211.
Bar-on, R. 2000. Emotional and social intelligence: Insights from the Emotional Quotient Inventory. In R. Bar-on & J.D.A. Parker (Eds.) The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment and application at home, school and in the workplace (pp.363-388). San Francisco: Jossey-Bass http://www.noizy.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1411:2012-10-14-05-59-46&catid=107:starlight&itemid=914
Πηγή : psychology.gr
