Η ήπια γνωστική έκπτωση (ΗΓΕ), είναι ένα ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της άνοιας και της αναμενόμενης γνωστικής εξασθένησης, ως φυσική συνέπεια γήρατος.
Η ΗΓΕ αποτελεί ένα σύνδρομο που ορίζεται από κλινικά, γνωστικά και λειτουργικά κριτήρια, το οποίο επηρεάζει τη μνήμη ή/και άλλους γνωστικούς τομείς.
Η ΗΓΕ διακρίνεται σε δύο βασικές κατηγορίες με κριτήριο εάν επηρεάζει ή όχι τη μνήμη:
- την αμνησιακή ΗΓΕ
- τη μη αμνησιακή ΗΓΕ.
Όπως και η άνοια, μπορεί να οφείλεται σε παραπάνω από μία αιτιολογία. Δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί εάν η ΗΓΕ είναι μια ξεχωριστή διαταραχή από τη νόσο Αλτσχάϊμερ ή αν αποτελεί πολύ πρώιμο στάδιο αυτής. Τα συμπτώματα της ΗΓΕ μπορεί να παραμείνουν σταθερά για χρόνια, να εξελιχθούν σε νόσο Αλτσχάϊμερ (10 -15% των ενηλίκων με ΗΓΕ) ή άλλου τύπου άνοια, ή ακόμη και να βελτιωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Εκτιμάται ότι περίπου το 10%-20% των ανθρώπων ηλικίας 65 ετών και άνω πάσχει από ΗΓΕ, ποσοστό το οποίο αναμένεται να αυξηθεί παράλληλα με τα αυξανόμενα ποσοστά της επίπτωσης της άνοιας.
Οι ασθενείς με ΗΓΕ παρουσιάζουν προβλήματα:
- στη μνήμη
- την κρίση
- την ομιλία
- τη σκέψη σε βαθμό σοβαρότερο από αυτόν του γήρατος.
Στρες και Ήπια Γνωστική Έκπτωση
Η γνωστική εξασθένηση που σχετίζεται με το στρες πιστεύεται ότι προκύπτει από τις παρατεταμένες επιδράσεις των υψηλών επιπέδων κορτιζόλης, που εκκρίνει ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-φλοιού των επινεφριδίων (ΗΡΑ) στο χρόνιο στρες.
Η γνωστική έκπτωση θα μπορούσε να προκύψει από τις αθροιστικές επιδράσεις του χρόνιου στρες, το οποίο αυξάνει την ευπάθεια σε άλλους τύπους νευροπαθολογοανατομικών διαταραχών ή το αντίστροφο.
Το χρόνιο στρες φαίνεται να επηρεάζει διαφορετικά τη μνήμη σε υγιείς ενήλικες από ότι σε άτομα με ΗΓΕ. Άτομα με ΗΓΕ που είχαν υψηλό σκορ σε στρεσογόνα γεγονότα εντός μίας περιόδου δύο έως τριών χρόνων, εμφάνισαν θετική συσχέτιση με γρηγορότερη γνωστική εξασθένηση από ότι υγιείς ηλικιωμένους ενήλικες με το ίδιο σκορ.
Η βελτίωση στις επιδόσεις των δοκιμασιών μνήμης θεωρείται ότι σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη διαδικασία σχηματισμού μακροχρόνιας μνήμης σε συνδυασμό με τη λειτουργία του ύπνου.
Με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στα άτομα με ΗΓΕ, η βελτίωση των επιπέδων:
- του χρόνιου στρες
- η ενίσχυση της μνήμης
- η βελτίωση του καθημερινού τρόπου ζωής τους
μπορούν να καθυστερήσουν σε σημαντικό βαθμό τα συμπτώματα της ήπιας γνωστικής έκπτωσης και να ενισχυθούν περαιτέρω τα επίπεδα χαράς, ευδαιμονίας και ποιότητας ζωής.
References
- Petersen R.C., (2011). Mild Cognitive Impairment. N Engl J Med, 364: 2227-2234.
- Hugo, J., Ganguli, M., (2014). Dementia and Cognitive Impairment. Epidemiology, Diagnosis, and Treatment, (Review). Clinics in Geriatric Medicine 30 (3): 421-442.
- Marilyn S. A. et al. (2011). The diagnosis of mild cognitive impairment due to Alzheimer’s disease: Recommendations from the National Institute on Aging – Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association 7 (3): 270 – 279.
- Dillon, C., Serrano, C.M., Castro, D., Leguizamón, P. P., Heisecke, S. L., Taragano, F. E., (2013). Behavioral symptoms related to cognitive impairment. Neuropsychiatric Disease and Treatment 9: 1443–1455.
- Geda Y.E., Roberts R.O., Knopman D.S., et al. Prevalence of neuropsychiatric symptoms in mild cognitive impairment and normal cognitive aging: population-based study. Arch Gen Psychiatry 65 (10): 1193–1198.
